Kategori: Altcoin

Konumuz Bitcoin ve Ripple. Bazi yakin arkadaslarim bu konuda sk sk sorular soruyolar ve bu karsilastirmayi yapiyorlar. Hatta aralarinda eski yatirimci mantiginda olanlar, Ripple`i savunarak ona yatirim dahi yapiyor. Peki Ripple a yatirim yapmak ne kadar mantikli? Ripple`in 2 gun sonra bitip gitme ve iflas etme gibi bir ihtimali yok mu? Ne derece guvenli? Diger firmalardan ne farki var?

Ana haber bulteni gibi bir acilis yaptiktan sonra simdi esas konuya gelelim.

Ripple`i tipik bir kripto para birimi olarak gormemeniz gerekir. Oncelikle merkezsiz degil. Sonrasinda madenciligi yani mining yok. Tane miktari 100 milyar tane. Dolayisiyla diger merkezsiz coinlere kiyasladiginizda aralarinda pek bir benzerlik bile yok. Sadece bazi kodlari herkese acik ve kendilerine coin diyerek satisa sunduklari Ripple isimli merkezli bir coin yapisi var ki bu yapi diger hizmeterinden tamamen ayri tutuluyor.

Ripple almadan once bu firma hakkinda bazi seyleri bilmeniz lazim ki bunlardan en onemlileri sunlardir

1- Ripple da madencilik yok. Dolayisiyla butun Ripple`lar zaten bulunmus ve paylasilmis durumda. Yani %62 den fazlasi pre-mine olan bir coine yatirim yapiyorsunuz.
2- Mevcut Ripple`larin %62`si Ripple firmasi tarafindan tutuluyor. Yani istedikleri zaman bu miktarin tamamini yada bir kismini piyasaya surerek manipulasyonun kralini yapabilirler. tek bir kisinin 2 dudagi arasinda bu guc.
3- Islemler tek bir yerden, Ripple`in merkezinden onaylaniyor. Dolayisiyla koca network tek bir hedef olrak orada duruyor. Eger Ripple`in bilgisayarlari ve server lari hacklenirse butun network gider.
4- Ripple firmasinin hergun yaptigi buyuk firmalarla ve dunyanin en buyuk bankalariyla olan anlasmalarinin hicbiri Ripple coinini kapsamiyor. Ripple firmasi dahilinde 3-4 tane farkli hizmet mevcut. Ancak bu hizmetler Ripple`in coininden tamamen ayri tutuluyor.
5- Ripple ilk ciktigi zaman adi Ripple bile degildi. Opencoin miydi oyle birsey olmasi lazim. Daha sonra Ripple firmasi tarafindan alindi. Simdi ise coin`i firmada ayirarak firmanin diger hizmetlerini satmaya calisiyorlar. Yani coin bir yerde ICO olarak firmaya havadan bedava para gelmesini sagladi.
6- IBM tarafindan buyuk bir ortaklik ile buyuyen ve hala IBM de buyuk calismalarin surdugu Stellar da ayni sekilde Ripple`in kuruculari tarafindan yapilmistir. Ama Stellar en azindan merkezsiz oldugu icin, illaki Ripple`in takimina guveniyor ve onlari seviyorsaniz guzel bir merkezsiz alternatif oluyor.

Simdi gelelim Ripple`i savunan kisilerin soyledikleri iddalara…

1- “Ripple birkac saniyede islem yapiyor ve onay aliyor. Islemi en hizli yapan coin Ripple”

Islemi en hizli yapan coin Ripple degil. Bazi merkezsiz coinler daha hizli islem yapabildigi gibi Bitcoin`in Lightning Network`u cok daha hizli islem yapabiliyor. Ama suanda Ripple`in hizi elbette cok iyi gorunuyor. Bunu kabul etmemiz lazim. Ripple`in boyle hizli olmasinin nedeni ise islemlerin tek bir yerden onaylanmasi ve tek bir onayin yeterli olmasi. Yani siz bir cafeye gidip, VISA kartinizla odeme yaptiginizda nasil o islem 5 saniyede, visa firmasinin merkezi tarafindan onaylaniyorsa. Ripple da ayni sekilde. Cunku kendi merkezlerinden onaylaniyor. Kullanicilarin Node yada Server yada mining gibi yetkileri yok. Dolayisiyla Ripple`lariniz hicbir zaman tam olarak sizin kontrolunuzde ve sizin cebinizde degil.

2- “Ripple cok guvenli”

B*k guvenli! Ripple`in hemen yukarida bahsettigim merkezli serverlari cok bariz ve acik hedeftir. 2 gun sonra bu serverler hacklenirse yada Ripple bir yanlis yaparsa yada yanlislikla falan bu serverlari kapatirlarsa yada birisi kafasina gore gider serverlarin fisini cekerse kalirsiniz elinizdeki Ripple`larla oyle. Tek islem onay merci kapaninca hicbir yere gonderemez, hicbiryerden alamazsiniz. Komple network coker. Dolayisiyla unutmayalim ki, merkezsiz herhangi bir sistem bile, merkezli en guclu sistemden daha guclu ve guvenilirdir. Cunku merkezsiz sistemlerde hedef yuzbinlerce bilgisayardir. Ripple`i yikmak icin firmanin serverlarini cokertmeniz yeter. Ama Bitcoini yikmaniz icin yuzbinlerce bilgisayara girip, hepsine ayni anda ayni seyi yaptirmak zorundasiniz. Yani imkansiz degil ama neredeyse imkansiz bir ihtimalden bahsediyoruz.

3- “Ripple buyuk yatirimlar yapiyor. Su bankayla anlasti. Bu firmayla ortaklik yapmaya basladi.”

Evet. Cok buyuk yatirimlar ve deli reklama para harciyor. Cunku butun Ripple`larin %62 si onlarda. Yani 62.000.000.000 tane Ripple`lari var. Harca harca bitmez. Ama birlikte calistigi bankalara sattigi ve onlarla birlikte kullandigi, sizin yatirim yaptiginiz Ripple coin degil. Diger hizmeterini satiyor o bankalara. Dahada onemlisi Ripple`in cok ovundugu ve bankalarla birlikte calisarak gelistirmeye ugrastigi para transferini SWIFT zaten yapiyor. SWIFT, tabiki suanda Ripple kadar hizli degil. Ama Ripple`in yaptigini SWIFT kendi bunyesinde yeni bir ozellik olarak bir eklerse ki SWIFT Ripple dan cok daha buyuk bir olusum; ortada Ripple diye birsey kalmaz. Yine kalirsiniz coinlerinizle oyle.

4- “Ripple, kendi parami kontrol etmemi sagliyor ve bana ekonomik ozgurluk veriyor. Kimseye ne kadar Ripple`im oldugunu soylememe gerek yok”

Haha. Ne kadar naif. Ripple daha oncede defalarca soyledigim gibi tamamen merkezin kontrolunde bir firma. Dolayisiyla mesela devlet sizin paralariniza ve banka hesaplariniza el koyma karari aldi. Cuzdanlarinizdaki Ripple`larida sizden habersiz ve sizden izinsiz lup diye cekebilirler. Kontrol tamamen Ripple`in elinde. Eee ne oldu sizin “ekonomik ozgurluk ve guvenlik” ?

5- “Ripple $10 dolar olacak”

Tabi olur… Al bunu gordun mu sen?!
Dalga geciyorlar sanki. Hadi hep birlikte bir matematik hesabiyla bunu inceleyelim. Dunyada 7 trilyon dolar mevcut. Toplam basilmis dolar miktari bu yani. 7 Trilyon. Peki kac tane Ripple var? 100 milyar tane. Eger Ripple $10 olursa onun market cap`i 1 trilyon dolar olacak demektir. Yani neredeyse Dolarin yerine gecmesi ve onun kadar kullanilmasi gerekiyor $10 olabilmesi icin. Bu mantikli mi sizce? Bu hesabin aynisini Satoshi 2008 yilinda yaparak Bitcoin bir gun 1 milyon dolar olacak diyerek noktadan sonra 8 sifir hane koydu. Bitcoin dolarin yerine gecerse tanesi 1 milyon dolar olur ki bunun icin bile daha coooook uzun yillari var. Kaldi ki Ripple, bir firma ve merkezli olan Ripple, dolarin yerine gececek ve tanesi $10 olacak. Hey yavrum hey… mantikli dusunun biraz ve hesaplamalari dogru yapin.

Oysa Bitcoin leriniz varsa ve bunlari kendi cuzdaninizda tutuyorsaniz ki her daim kendi cuzdaninizda tutmalisiniz. Yoksa onlar sizin Bitcoinleriniz degildir; hickimse, hicbir kurum hicbir devlet yada firma sizden o Bitcoinlerinizi alamayacagi gibi, sizin ne kadar Bitcoin sahibi oldugunuzuda asla bilemezler. Iste ekonomik ozgurluk budur.

Soylediklerim yanlis anlasilmasin. Ripple`a yatirmayin demiyorum. Kaybedersiniz de demiyorum. Ama yatirdiginiz seyi iyi bilin. Merkezli bir firmaya para yatiriyorsunuz. Yani bir firmadan hisse senedi almanizla Ripple almaniz arasinda pek fark yok. Ripple`a para yatirirken tamamen bu isi para icin yapiyorsunuz. Ripple bir firma olarak aynen Visa yada Mastercard gibi buyuyebilir. Guzel ve gelecekte tutulan bir firma olabilir. 2 gun sonra iflas edebilir yada hack de edilebilir. Size parada kazandirabilir. Butun paranizi sifirlayadabilirsiniz. Ama mevcut sistemden kacisi, mahremiyeti, %99.9 luk guvenligi ve yenilikciligi size sunmaz.

Ama Bitcoin`de bir davaya, bir harekete inanarak ona yatirim yapiyorsunuz. Bitcoin, mevcut merkezli ekonomik kontrolden bir cikistir. Kisisel ekonomik ozgurlugun ilk adimidir.

Bu ikisi kiyaslanamaz. Birinde bir firmaya yatirim yapiyorsunuz ve ondan hisse aliyorsunuz (gibi). Tamamen merkezli ve gelecekte her firma gibi yok olabilecek, iflas edebilecek bir merkezli sisteme para yatiriyorsunuz.

Digerinde inandiginiz, istediginiz ve desteklediginiz bir harekete, bir teknolojiye yatirim yaparken, bu teknolojiden, hizindan, guvenliginden ve mahremiyete duydugu saygidan yararlaniyorsunuz.

Karar sizin…